fb youtube
Strona główna Aktualności

Rocznica wybuchu Powstania Styczniowego

zdjęcia artykułu 7
2023-01-20 09:54 | Opublikował: Adrian Górski | Ilość wyświetleń: 746
Foto

Powstanie Styczniowe na terenie gminy Jedwabne

Powstańcy z gm. Jedwabne (brak danych, ustaleni tylko nieliczni)

Stanisław Dominik Bagiński  ur. 06.04.1844 w Kotówku, syn Józefa i Rozalii Konopka, poszedł do powstania i nie powrócił, los nie znany.

Stanisław Bukowski ur. 1825 w Mocarzach Budnych, ksiądz, brał udział w powstaniu, los nieznany z przekazu uczestników powstania służył w oddziale Wawra.

Lubomir Leon Chrzanowski ur. w Małachowie 07.03.1839, syn Józefa i Marianny Stoczyńskiej, zamieszkały w Kaimach, wydany przez pruskiego zarządcę Meyera, schwytany przez kozaków i powieszony w 21.06.1864 w Lemanie, pozostawił żonę i 8 miesięcznego syna Antoniego.

Józef Kisielewski zamieszkały w Kotowie Plac, przeżył powstanie, ukrywał się, zamieszkał w Taraskowie.

Franciszek Męczkowski ur. w Grądach Dużych 03.12.1846 syn Felicjana i Franciszki Górskiej, wstąpił do oddziału Wawra walczył jako strzelec, został ranny w rękę, brał udział w bitwie pod Sieburczynem, jako jedyny przeżył natarcie kozaków, ukrywał się, zamieszkał w Kamiankach, w 1933 r. awansowany na podporucznika i odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami w 70 rocznicę wybuchu powstania obchodzoną w Grajewie. Zmarł 13.03.1936 r, pochowany na cmentarzu w Burzynie- grób zachował się.

Mateusz Mogielnicki ur. w Brzostowie w 1844, przeżył powstanie, ukrywał się. Awansowany na podporucznika, zmarł w 1923 r. w Jedwabnem, pochowany na cmentarzu parafialnym.

Józef Przestrzelski ur. 01.10.1831 w Boguszkach, syn Grzegorza i Marianny Olszewskiej, w 1853 r. bierze ślub z Rozalią Gniewoszewską i zamieszkują w Bronakach Pietraszych. 16.03.1866 r. skazany na zsyłkę. Nie powrócił.

Eugeniusz Rembieliński właściciel dóbr w Jedwabnem, syn Rajmunda pomagał powstańcom, wyemigrował do Wiednia.

Antoni Romanowski mieszkaniec Jedwabnego zamordowany przez kozaków 11.08.1864 r. w folwarku Dumble pow. Sejneński.

 

Pomnik Powstańców Styczniowych koło wsi Orlikowo gm. Jedwabne

Pierwotnie pomnik powstał w 2013 roku, a w 2020 został odnowiony. Tą drogą 30.03.1863 roku przechodził oddział Powstańców Styczniowych pod dowództwem pułkownika Konstantego Ramotowskiego ps. Wawer, udających się do dworu w Białaszewie. Ojciec Wawra urodzony w Grądach Wielkich gm. Jedwabne, Wawer miał rodzinę – stryja w Grądach oraz rodzinę ze strony pradziadka w Orlikowie, również Ramotowskiego. Powstańcy maszerowali od dworu w Korzenistym (Kisielnicki Witold) i byli ścigani przez kozaków. Według relacji powstańca przechodzili tą drogą w godzinach popołudniowych- było pochmurnie i deszczowo, na polach zalegały resztki śniegu.

 

6 lipca 1863 roku, bitwa pod Sieburczynem

Rozegrana wczesnym rankiem, jedna z największych bitew na Ziemi Łomżyńskiej wygrana przez powstańców. Zginęło bezpośrednio w bitwie 27 powstańców, trzech zmarło w lazarecie w Burzynie i dwóch w Grądach Woniecko. Bezpośrednio zginęli pod Sieburczynem i Samborami:

Maksymilian Ewelina; Maciej Pietraszewski; Zaręba, 30-letni pisarz prewentury z Olszonki- absolwent V klasy gimnazjum łomżyńskiego; Piotr Sawicki, lat 40- kancelista magistratu w Augustowie; Emilian Piasecki, podoficer, 17 letni syn organisty z Suwałk; Rościszewski, syn prezydenta miasta Suwałki; Sarankiewicz, lat 16, syn Piotra, uczeń VI klasy gimnazjum suwalskiego; Antoni Woronowicz, uczeń gimnazjum łomżyńskiego; Józef Michałowski, lat 28, syn włościanina z Łomżycy, kancelista trybunału w Łomży; Alfons Modzelewski, lat 28 kancelista rządu gubernialnego w Suwałkach; Marceli Ostafiński z Warszawy, porucznik strzelców; Ostafiński, lat 29 absolwent Wydziału Technicznego w Krakowie, urzędnik kolei warszawsko-wiedeńskiej; major Ludwik Liczbiński; Michał Czępiński dowodzący pododdziałem strzelców.

13 lipca 1863 roku ksiądz Szczerbiński umieszcza wpisy w księdze zgonów parafii Burzyn kolejnych dwóch powstańców: Paweł Boczanowski vel Boczkowski z Poniewieża (Litwa), lat 21 oraz powstaniec nazwiskiem Raszek, lat 32. Dnia 14 lipca umiera trzeci z powstańców nieznany z imienia i nazwiska. Oryginalny opis zwłok 30 powstańców zachował się do dziś i znajduje się w księdze zgonów parafii Burzyn w archiwum parafialnym w Burzynie.

Ksiądz proboszcz Wincenty Szczerbiński nie widział zwłok. Przepisany został protokół w języku rosyjskim sporządzony przez komisję carską z dnia 08 lipca, dostarczony przez sołtysa wsi Sieburczyn Franciszka Kozłowskiego oraz Wiktora Sulewskiego. Według sołtysa wsi Sieburczyn, bitwa rozegrała się przed 6 rano. Ciała poległych pod Sieburczynem prawdopodobnie nie spoczęły na cmentarzu parafialnym w Burzynie.

Zidentyfikowani dwaj powstańcy ze zdjęć powstańczej prasy, którzy zginęli pod Sieburczynem: Marceli Ostafiński oraz Władysław Zaręba.

  

Śmierć porucznika Ostafińskiego pod Sieburczynem jest bardzo prawdopodobna, ponieważ był on porucznikiem strzelców, jak przekazywał Franciszek Męczkowski również z oddziału strzelców (jedyny ocalały) wszyscy strzelcy zginęli podczas natarcia jazdy kozackiej.

Piasecki ur. w Augustowie 75/1845, w 1845 roku zamieszkały w Suwałkach syn organisty Justyna (ur.1812) i Marianny Modzelewskiej.

 

Potyczki stoczone w Jedwabnem

26.02.1864 wieczorem porucznik Wolski zabił 2 żołnierzy stojących na pikiecie.

09.04.1864 porucznik Obuchowicz zaatakował patrol kozacki zabijając trzech kozaków, tracąc jednego powstańca.

17.04.1864 Bugielski stoczył potyczkę z załogą kozacką w Jedwabnem bez strat w ludziach.

 

Zdjęcie Zdjęcie Zdjęcie Zdjęcie Zdjęcie Zdjęcie
logo
Miasto Jedwabne
miasto z potencjałem